Thứ bảy, tháng ba 23
Lê Thiên Minh Khoa: Thơ và đời. Phỏng vấn của BRT_ Đài Truyền hình Bà Rịa_ Vũng Tàu, 15-03-2013. HẢI HÀ (thực hiện)
 |
| Nhà thơ Lê Thiên Minh Khoa |
Khác
với vẻ ngoài..., thơ của Lê Thiên Minh Khoa nhẹ nhàng, tình cảm và rất
đời thường. Gần 40 năm qua, Lê Thiên Minh Khoa đã gắn bó cuộc đời mình
với thơ và mảnh đất Bà Rịa – Vũng Tàu như là thứ duyên nợ khó dứt. Nhiều
bài thơ của anh như Thị trấn tôi, Ngọn đèn dầu, Trong quán cà phê,
Trước mồ một liệt sĩ trẻ… không chỉ được những người yêu thơ truyền nhau
đọc mà còn được đưa vào trong các chương trình giảng dạy văn học địa
phương và cả trong âm nhạc. Phóng viên brt.vn đã có cuộc trò chuyện thú
vị với nhà thơ.
Lê Thiên Minh Khoa: Thơ và đời.
Phỏng vấn của BRT_ Đài Truyền hình Bà Rịa_ Vũng Tàu, 15-03-2013.
HẢI HÀ (thực hiện)
- Phóng viên: Nhiều nhà nghiên cứu, phê bình xếp thơ anh vào trường phái “thơ đời thường”. Anh nghĩ sao về nhận xét này?
- Lê Thiên Minh Khoa: Sau
ngày giải phóng, khi biểu hiện bằng thơ những điều mình chiêm nghiệm về
những cảnh đời thường xung quanh mình nhưng thời đó những người yêu
thích thơ tôi thường chép tay và đọc cho nhau nghe, như là “văn nghệ dân
giả”. Đến thời kỳ đổi mới, giữa thập niên 80 những bài thơ tôi viết về
“đời thường” mới được đăng công khai. Bài thơ “đời thường” đầu tiên của
tôi được phổ biến trên diễn đàn công khai là bài “Trong quán cà phê”
đăng trên báo Văn nghệ Đồng Nai. Trong bài thơ này, các nhân vật đều là
“nguyên mẫu” có thực quanh tôi “Người bạn vong niên đàn con thơ dại -
chiếc quần dài cắt tả lót cho con” là thầy hiệu trưởng Nguyễn Quốc Hùng,
có 5 đứa con vào thời bao cấp. “Người bạn nhà thơ như tay già thợ mộc -
giấu sự đời sau rối nét hoa văn” là nhà thơ Vũ Xuân Hương, người sống
và viết như một “tay già thợ mộc”. Rồi “người họa sĩ vẽ chân dung kiếm
sống - những bức tranh úp mặt vào vách - những bức tranh ngửa mặt lên
trời…” là họa sĩ Phạm Hoan, chồng của nhà văn Phạm Thị Nguyệt Cầm. Còn:
“Nhà giáo chín chắn nói ra điều mình chưa từng suy nghĩ - và có cuộc đời
cứ mòn đi, rỉ ra” có lẽ là không ai ngoài tôi đây.
-
Trong các sáng tác của anh, nhiều bài thơ được giảng dạy trong chương
trình văn học địa phương đặc biệt bài “Ngọn đèn dầu” được hầu hết các
trường THCS trong tỉnh đưa vào giảng dạy trong chương trình ngoại
khóa?(*)
.Tôi
viết bài thơ “Ngọn đèn dầu” vào năm 1979, nhân chuyến công tác ở xã
Ngãi Giao, huyện Châu Thành cũ (nay là huyện Châu Đức, Bà Rịa–Vũng Tàu),
nơi có nhiều đồng bào Ch’ro sinh sống. Đây cũng là dịp xã Ngãi Giao
được Nhà nước tặng huân chương vì thành tích xóa mù chữ và đã tổ chức
đêm lửa trại “Lễ hội xóa mù chữ”. Xã Ngãi Giao bấy giờ rộng lớn và còn
hoang sơ lắm, đứng giữa bóng đêm của rừng núi mênh mông, chứng kiến cảnh
từng tốp bà con đi học, mỗi người trên tay một ngọn đèn nhỏ, le lói từ
những ngã rừng túa ra… tôi có cảm giác như mọi cái lạnh lẽo, u tối của
núi rừng rồi sẽ được xóa hết. Bài thơ “Ngọn đèn dầu” tôi viết xuất phát
từ tấm lòng của một người thầy giáo đối với những người giáo viên xung
kích đang ngày đêm âm thầm miệt mài mang ánh sáng văn hóa đến cho những
đồng bào dân tộc ít người ở những vùng xa xôi hẻo lánh và đầy khó khăn
trong những năm đầu sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng. Những người
thầy giáo xung kích trong công tác xóa mù lúc bấy giờ không hẳn là những
giáo viên được đào tạo bài bản từ trong các trường sư phạm, chữ nghĩa
của họ có thể không nhiều nhưng cái tình với người, với đời thì rất sâu.
Dù
thơ tôi chưa thật hoàn hảo, nhưng nó đúng là thơ và đích thị là văn học
địa phương. Theo tôi, “ tính bản địa” của văn học không chỉ biểu hiện ở
chỗ tác phẩm nêu lên tên đất, tên người cụ thể ở địa phương đó mà chủ
yếu là tác phẩm phản ánh cuộc sống và đặc biệt biểu hiện được tâm tình
của người dân địa phương.
- Thơ của Lê Thiên Minh Khoa không chỉ được nhiều người yêu thích mà còn được nhiều nhạc sĩ phổ nhạc?
.Nói
theo lý luận mỹ học cổ điển thì “thi trung hữu nhạc” - trong thơ có
nhạc. Nhưng thực ra, vì tôi chơi thân với nhiều nhạc sĩ, có dịp “bù khú”
với nhau, đọc thơ cho nhau nghe, đồng cảm với thơ và đồng cảm với nhau,
mến người nên yêu thơ nên họ phổ thơ tôi. Chẳng hạn năm 2003, tôi dự
trại sáng tác tại Đà Lạt, trong đoàn chỉ có ba nhạc sĩ nhưng cả ba nhạc
sĩ (Hoàng Lương, Bùi Thanh, Trọng Vĩnh) đều phổ nhạc thơ tôi. Hạnh phúc
lắm khi có người đồng cảm với mình, với thơ mình. Đặc biệt, bài thơ
“Trước mồ một nữ liệt sĩ trẻ” của tôi đã được nhạc sĩ Trọng Vĩnh (hội
viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam) phổ nhạc thành bài hát “Còn mãi tuổi mười
lăm” và đạt giải nhất cuộc thi sáng tác ca khúc tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu
năm 2006.
- Cám ơn anh, chúc anh sẽ có thêm nhiều bài thơ hay.
HẢI HÀ (thực hiện)
http://brt.vn/212/67697/Le-Thien-Minh-Khoa-Tho-va-doi.htm
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét